سنگ کلیه؛ علائم، پیشگیری و نقش مکملها و قطره سنکل در دفع سنگ
سنگ کلیه یکی از شایعترین مشکلات کلیوی است که در اثر تجمع مواد معدنی و نمکها در کلیه ایجاد میشود. این بیماری در بسیاری از افراد بهصورت ناگهانی با درد شدید بروز میکند، اما در واقع یک روند تدریجی دارد که از مدتها قبل آغاز شده است. تشخیص زودهنگام و اصلاح سبک زندگی میتواند از تشکیل سنگهای جدید جلوگیری کند و حتی موجب دفع سنگهای کوچک شود.
در این مقاله، به صورت کاملاً علمی و قابل فهم، علائم، دلایل، راهکارهای درمانی و پیشگیری از سنگ کلیه را بررسی میکنیم. همچنین نقش قطره سنکل و برخی مکملها در مدیریت این مشکل را توضیح میدهیم.
سنگ کلیه چیست و چگونه تشکیل میشود؟
سنگ کلیه زمانی ایجاد میشود که تعادل مواد موجود در ادرار بههم بخورد و مواد معدنی مانند کلسیم، اگزالات، اسیداوریک یا فسفات، شروع به کریستالسازی و تجمع کنند. اگر این تجمع کوچک باشد، با آب زیاد دفع میشود؛ اما اگر بزرگ شود، تبدیل به سنگ سفت و دردناک خواهد شد.
انواع سنگ کلیه
شناخت نوع سنگ به انتخاب درمان کمک زیادی میکند:
-
سنگ اگزالات کلسیم: شایعترین نوع؛ معمولاً به علت مصرف کم آب و رژیم غذایی نامتعادل.
-
سنگ اسیداوریک: در افرادی که گوشت قرمز و پروتئین زیاد مصرف میکنند بیشتر دیده میشود.
-
سنگ استرووایت: معمولاً به دنبال عفونتهای ادراری ایجاد میشود.
-
سنگ سیستین: نادر و بیشتر زمینه ارثی دارد.
علائم سنگ کلیه
علائم بسته به اندازه و محل سنگ متفاوت است، اما رایجترین نشانهها عبارتاند از:
-
درد شدید پهلو و کمر که به کشاله ران یا شکم تیر میکشد
-
سوزش و درد هنگام ادرار
-
خون در ادرار (ادرار صورتی، قرمز یا قهوهای)
-
دفع ادرار کم یا قطرهقطره
-
تهوع و استفراغ
-
تب و لرز (در صورت وجود عفونت)
چه زمانی باید فوراً به پزشک مراجعه کرد؟
-
تب بالا
-
ناتوانی در دفع ادرار
-
درد شدید غیرقابل تحمل
-
وجود خون واضح در ادرار
دلایل و عوامل خطر ایجاد سنگ کلیه
1) کمآبی
مهمترین علت سنگ کلیه. کاهش مصرف آب باعث غلیظ شدن ادرار و تجمع کریستالها میشود.
2) رژیم غذایی نامناسب
-
مصرف زیاد نمک
-
مصرف بالای پروتئین حیوانی
-
مصرف بیش از حد غذاهای اگزالاتدار مانند اسفناج، چای پررنگ، آجیل، شکلات
3) چاقی و کمتحرکی
این عوامل باعث تغییر ترکیب شیمیایی ادرار میشوند.
4) سابقه خانوادگی
برخی افراد از نظر ژنتیکی مستعد تشکیل سنگ هستند.
5) مصرف برخی داروها و مکملها
مکمل کلسیم بدون تجویز، ویتامین D بیش از حد، دیورتیکها و برخی داروهای فشار خون.
بهترین روشهای درمان سنگ کلیه
درمان سنگهای کوچک (کمتر از ۵ میلیمتر)
-
مصرف مایعات فراوان
-
پیادهروی
-
داروهای ضد درد
-
استفاده از داروهای گیاهی مانند قطره سنکل
-
گاهی داروهایی که کمک میکنند سنگ از حالب عبور کند
درمان سنگهای متوسط تا بزرگ
-
سنگشکنی ESWL
-
سنگشکنی از راه پوست (PCNL)
-
یورتروسکوپی
-
جراحی در موارد خاص
تغذیه مناسب برای کنترل و پیشگیری از سنگ کلیه
غذاهای مفید
-
آبلیمو و مرکبات (به دلیل وجود سیترات)
-
مصرف کافی آب (۸ تا ۱۲ لیوان در روز)
-
میوهها و سبزیجات تازه
-
لبنیات کمچرب در حد تعادل
-
غذاهای پر فیبر
غذاهای مضر و محدودیتها
-
نمک زیاد
-
پروتئین حیوانی بیش از حد
-
چای پررنگ، قهوه زیاد
-
نوشابههای گازدار
-
آجیل و شکلات در افراد مستعد
قطره سنکل؛ نقش علمی آن در دفع سنگ و بهبود علائم
قطره سنکل یکی از شناختهشدهترین فرآوردههای گیاهی برای کمک به دفع سنگهای کلیه و کاهش التهاب مجاری ادراری است. ترکیبات گیاهی موجود در سنکل شامل خارخاسک، جاوشیر، شاتره، سنگکلیهشکن و چند گیاه مدر است.
مکانیسم اثر سنکل
-
افزایش دفع ادرار (اثر مدر)
-
شل کردن عضلات مجاری ادرار
-
کمک به حرکت راحتتر سنگ
-
کاهش درد و التهاب
-
جلوگیری از تجمع املاح در کلیه
مزایای قطره سنکل
-
کاملاً گیاهی
-
مناسب بزرگسالان
-
کمککننده در دفع سنگهای کوچک
-
قابل استفاده برای پیشگیری از تشکیل سنگ جدید
نحوه مصرف (بهصورت عمومی)
-
۳۰ تا ۴۰ قطره، سه بار در روز همراه آب
(مصرف دقیق باید با مشورت پزشک باشد.)
موارد منع مصرف
-
بارداری و شیردهی
-
سنگهای بزرگ که نیاز به جراحی دارند
-
حساسیت به ترکیبات گیاهی خاص
مکملهای مفید برای پیشگیری از سنگ کلیه
منیزیم
کاهشدهنده اگزالات ادرار و کمککننده به جلوگیری از تشکیل کریستالها.
ویتامین B6
کاهشدهنده تولید اگزالات در بدن.
دمنوشهای سنگشکن
مانند: کاکل ذرت، دمگیلاس، خارخاسک، گزنه
این گزینهها برای مشتریان فروشگاهی بسیار کاربردیاند و میتوانند در کنار سبک زندگی سالم، نقش پیشگیرانه داشته باشند.
پیشگیری؛ مهمتر از درمان
-
مصرف آب کافی طی روز
-
تحرک و پیادهروی منظم
-
کاهش نمک و پروتئین حیوانی
-
مصرف مناسب مرکبات
-
کاهش وزن در صورت اضافه وزن
-
پرهیز از مصرف خودسرانه مکملهای کلسیم و ویتامین D
سوالات متداول
سنگ کلیه در چند روز دفع میشود؟
سنگهای کوچک ممکن است طی چند روز تا چند هفته دفع شوند.
آیا آبلیمو مفید است؟
بله، به دلیل وجود سیترات، از تشکیل سنگ جلوگیری میکند.
بهترین زمان مصرف قطره سنکل چیست؟
بعد از غذا، همراه یک لیوان آب.
چه اندازه سنگ نیاز به جراحی دارد؟
سنگهای بالای ۷ تا ۱۰ میلیمتر اغلب نیاز به روشهای درمانی تخصصی دارند.
جمعبندی
سنگ کلیه یکی از مشکلات دردناک اما قابلکنترل است. با مصرف مایعات کافی، اصلاح تغذیه، تحرک مناسب و استفاده از فرآوردههای گیاهی مانند قطره سنکل، میتوان احتمال دفع سنگ را افزایش داد و از تشکیل سنگهای جدید جلوگیری کرد. برای افرادی که سابقه سنگ کلیه دارند، رعایت اصول پیشگیری و مصرف صحیح مکملها اهمیت زیادی دارد.